FastAPI framework, yüksək məshuldarlı, öyrənməsi asan, çevik kodlama, istifadəyə hazırdır
---
**Sənədlər**: https://fastapi.tiangolo.com
**Qaynaq Kodu**: https://github.com/tiangolo/fastapi
---
FastAPI Python 3.8+ ilə API yaratmaq üçün standart Python tip məsləhətlərinə əsaslanan, müasir, sürətli (yüksək performanslı) framework-dür.
Əsas xüsusiyyətləri bunlardır:
* **Sürətli**: Çox yüksək performans, **NodeJS** və **Go** səviyyəsində (Starlette və Pydantic-ə təşəkkürlər). [Ən sürətli Python frameworklərindən biridir](#performans).
* **Çevik kodlama**: Funksiyanallıqları inkişaf etdirmək sürətini təxminən 200%-dən 300%-ə qədər artırın. *
* **Daha az xəta**: İnsan (developer) tərəfindən törədilən səhvlərin təxminən 40% -ni azaldın. *
* **İntuitiv**: Əla redaktor dəstəyi. Hər yerdə otomatik tamamlama. Xətaları müəyyənləşdirməyə daha az vaxt sərf edəcəksiniz.
* **Asan**: İstifadəsi və öyrənilməsi asan olması üçün nəzərdə tutulmuşdur. Sənədləri oxumaq üçün daha az vaxt ayıracaqsınız.
* **Qısa**: Kod təkrarlanmasını minimuma endirin. Hər bir parametr tərifində birdən çox xüsusiyyət ilə və daha az səhvlə qarşılaşacaqsınız.
* **Güclü**: Avtomatik və interaktiv sənədlərlə birlikdə istifadəyə hazır kod əldə edə bilərsiniz.
* **Standartlara əsaslanan**: API-lar üçün açıq standartlara əsaslanır (və tam uyğun gəlir): OpenAPI (əvvəlki adı ilə Swagger) və JSON Schema.
* Bu fikirlər daxili development komandasının hazırladıqları məhsulların sınaqlarına əsaslanır.
## Sponsorlar
{% if sponsors %}
{% for sponsor in sponsors.gold -%}
{% endfor -%}`
{%- for sponsor in sponsors.silver -%}
{% endfor %}
{% endif %}
Digər sponsorlar
## Rəylər
"_[...] Son günlərdə **FastAPI**-ı çox istifadə edirəm. [...] Əslində onu komandamın bütün **Microsoftda ML sevislərində** istifadə etməyi planlayıram. Onların bəziləri **windows**-un əsas məhsuluna və bəzi **Office** məhsullarına inteqrasiya olunurlar._"
Kabir Khan -
Microsoft (ref)Piero Molino, Yaroslav Dudin, and Sai Sumanth Miryala -
Uber (ref)Kevin Glisson, Marc Vilanova, Forest Monsen -
Netflix (ref)Deon Pillsbury -
Cisco (ref)
Əgər siz veb API əvəzinə terminalda istifadə ediləcək CLI proqramı qurursunuzsa, **Typer**-a baxa bilərsiniz.
**Typer** FastAPI-ın kiçik qardaşıdır. Və o, CLI-lərin **FastAPI**-ı olmaq üçün nəzərdə tutulub. ⌨️ 🚀
## Tələblər
Python 3.8+
FastAPI nəhənglərin çiyinlərində dayanır:
* Web tərəfi üçün Starlette.
* Data tərəfi üçün Pydantic.
## Quraşdırma
```console
$ pip install fastapi
---> 100%
```
Tətbiqimizi əlçatan etmək üçün bizə Uvicorn və ya Hypercorn kimi ASGI server lazımdır.
```console
$ pip install "uvicorn[standard]"
---> 100%
```
## Nümunə
### Kodu yaradaq
* `main.py` adlı fayl yaradaq və ona aşağıdakı kodu yerləşdirək:
```Python
from typing import Union
from fastapi import FastAPI
app = FastAPI()
@app.get("/")
def read_root():
return {"Hello": "World"}
@app.get("/items/{item_id}")
def read_item(item_id: int, q: Union[str, None] = None):
return {"item_id": item_id, "q": q}
```
Və ya async def...
Əgər kodunuzda `async` və ya `await` vardırsa `async def` istifadə edə bilərik:
```Python hl_lines="9 14"
from typing import Union
from fastapi import FastAPI
app = FastAPI()
@app.get("/")
async def read_root():
return {"Hello": "World"}
@app.get("/items/{item_id}")
async def read_item(item_id: int, q: Union[str, None] = None):
return {"item_id": item_id, "q": q}
```
**Qeyd**:
Əgər bu mövzu haqqında məlumatınız yoxdursa `async` və `await` sənədindəki _"Tələsirsən?"_ bölməsinə baxa bilərsiniz.
### Kodu işə salaq
Serveri aşağıdakı əmr ilə işə salaq:
```console
$ uvicorn main:app --reload
INFO: Uvicorn running on http://127.0.0.1:8000 (Press CTRL+C to quit)
INFO: Started reloader process [28720]
INFO: Started server process [28722]
INFO: Waiting for application startup.
INFO: Application startup complete.
```
uvicorn main:app --reload əmri haqqında...
`uvicorn main:app` əmri aşağıdakılara instinad edir:
* `main`: `main.py` faylı (yəni Python "modulu").
* `app`: `main.py` faylında `app = FastAPI()` sətrində yaratdığımız `FastAPI` obyektidir.
* `--reload`: kod dəyişikliyindən sonra avtomatik olaraq serveri yenidən işə salır. Bu parametrdən yalnız development mərhələsində istifadə etməliyik.
### İndi yoxlayaq
Bu linki brauzerimizdə açaq http://127.0.0.1:8000/items/5?q=somequery.
Aşağıdakı kimi bir JSON cavabı görəcəksiniz:
```JSON
{"item_id": 5, "q": "somequery"}
```
Siz artıq bir API yaratmısınız, hansı ki:
* `/` və `/items/{item_id}` _yollarında_ HTTP sorğularını qəbul edir.
* Hər iki _yolda_ `GET` əməliyyatlarını (həmçinin HTTP _metodları_ kimi bilinir) aparır.
* `/items/{item_id}` _yolu_ `item_id` adlı `int` qiyməti almalı olan _yol parametrinə_ sahibdir.
* `/items/{item_id}` _yolunun_ `q` adlı yol parametri var və bu parametr istəyə bağlı olsa da, `str` qiymətini almalıdır.
### İnteraktiv API Sənədləri
İndi http://127.0.0.1:8000/docs ünvanına daxil olun.
Avtomatik interaktiv API sənədlərini görəcəksiniz (Swagger UI tərəfindən təmin edilir):
### Alternativ API sənədləri
İndi isə http://127.0.0.1:8000/redoc ünvanına daxil olun.
ReDoc tərəfindən təqdim edilən avtomatik sənədləri görəcəksiniz:
## Nümunəni Yeniləyək
İndi gəlin `main.py` faylını `PUT` sorğusu ilə birlikdə gövdə qəbul edəcək şəkildə dəyişdirək.
Pydantic sayəsində standart Python tiplərindən istifadə edərək gövdəni müəyyən edək.
```Python hl_lines="4 9-12 25-27"
from typing import Union
from fastapi import FastAPI
from pydantic import BaseModel
app = FastAPI()
class Item(BaseModel):
name: str
price: float
is_offer: Union[bool, None] = None
@app.get("/")
def read_root():
return {"Hello": "World"}
@app.get("/items/{item_id}")
def read_item(item_id: int, q: Union[str, None] = None):
return {"item_id": item_id, "q": q}
@app.put("/items/{item_id}")
def update_item(item_id: int, item: Item):
return {"item_name": item.name, "item_id": item_id}
```
Server avtomatik olaraq yenidən işə salınmalı idi (çünki biz yuxarıda `uvicorn` əmri ilə `--reload` parametrindən istifadə etmişik).
### İnteraktiv API sənədlərindəki dəyişikliyə baxaq
Yenidən http://127.0.0.1:8000/docs ünvanına daxil olun.
* İnteraktiv API sənədləri yeni gövdə də daxil olmaq ilə avtomatik olaraq yenilənəcək:
* "Try it out" düyməsini klikləyin, bu, parametrləri doldurmağa və API ilə birbaşa əlaqə saxlamağa imkan verir:
* Sonra "Execute" düyməsini klikləyin, istifadəçi interfeysi API ilə əlaqə quracaq, parametrləri göndərəcək, nəticələri əldə edəcək və onları ekranda göstərəcək:
### Alternativ API Sənədlərindəki Dəyişikliyə Baxaq
İndi isə yenidən http://127.0.0.1:8000/redoc ünvanına daxil olun.
* Alternativ sənədlər həm də yeni sorğu parametri və gövdəsini əks etdirəcək:
### Xülasə
Ümumiləşdirsək, parametrlər, gövdə və s. Biz məlumat növlərini **bir dəfə** funksiya parametrləri kimi təyin edirik.
Bunu standart müasir Python tipləri ilə edirsiniz.
Yeni sintaksis, müəyyən bir kitabxananın metodlarını və ya siniflərini və s. öyrənmək məcburiyyətində deyilsiniz.
Sadəcə standart **Python 3.8+**.
Məsələn, `int` üçün:
```Python
item_id: int
```
və ya daha mürəkkəb `Item` modeli üçün:
```Python
item: Item
```
...və yalnız parametr tipini təyin etməklə bunları əldə edirsiniz:
* Redaktor dəstəyi ilə:
* Avtomatik tamamlama.
* Tip yoxlanması.
* Məlumatların Təsdiqlənməsi:
* Məlumat etibarsız olduqda avtomatik olaraq aydın xətalar göstərir.
* Hətta çox dərin JSON obyektlərində belə doğrulama aparır.
* Daxil olan məlumatları çevirmək üçün aşağıdakı məlumat növlərindən istifadə edilir:
* JSON.
* Yol parametrləri.
* Sorğu parametrləri.
* Çərəzlər.
* Başlıqlaq.
* Formalar.
* Fayllar.
* Daxil olan məlumatları çevirmək üçün aşağıdakı məlumat növlərindən istifadə edilir (JSON olaraq):
* Python tiplərinin (`str`, `int`, `float`, `bool`, `list`, və s) çevrilməsi.
* `datetime` obyektləri.
* `UUID` obyektləri.
* Verilənlər bazası modelləri.
* və daha çoxu...
* 2 alternativ istifadəçi interfeysi daxil olmaqla avtomatik interaktiv API sənədlərini təmin edir:
* Swagger UI.
* ReDoc.
---
Gəlin əvvəlki nümunəyə qayıdaq və **FastAPI**-nin nələr edəcəyinə nəzər salaq:
* `GET` və `PUT` sorğuları üçün `item_id`-nin yolda olub-olmadığını yoxlayacaq.
* `item_id`-nin `GET` və `PUT` sorğuları üçün növünün `int` olduğunu yoxlayacaq.
* Əgər `int` deyilsə, səbəbini göstərən bir xəta mesajı göstərəcəkdir.
* məcburi olmayan `q` parametrinin `GET` (`http://127.0.0.1:8000/items/foo?q=somequery` burdakı kimi) sorğusu içərisində olub olmadığını yoxlayacaq.
* `q` parametrini `= None` ilə yaratdığımız üçün, məcburi olmayan parametr olacaq.
* Əgər `None` olmasaydı, bu məcburi parametr olardı (`PUT` metodunun gövdəsində olduğu kimi).
* `PUT` sorğusu üçün, `/items/{item_id}` gövdəsini JSON olaraq oxuyacaq:
* `name` adında məcburi bir parametr olub olmadığını və əgər varsa, tipinin `str` olub olmadığını yoxlayacaq.
* `price` adında məcburi bir parametr olub olmadığını və əgər varsa, tipinin `float` olub olmadığını yoxlayacaq.
* `is_offer` adında məcburi olmayan bir parametr olub olmadığını və əgər varsa, tipinin `float` olub olmadığını yoxlayacaq.
* Bütün bunlar ən dərin JSON obyektlərində belə işləyəcək.
* Məlumatların JSON-a və JSON-un Python obyektinə çevrilməsi avtomatik həyata keçiriləcək.
* Hər şeyi OpenAPI ilə uyğun olacaq şəkildə avtomatik olaraq sənədləşdirəcək və onları aşağıdakı kimi istifadə edə biləcək:
* İnteraktiv sənədləşmə sistemləri.
* Bir çox proqramlaşdırma dilləri üçün avtomatlaşdırılmış müştəri kodu yaratma sistemləri.
* 2 interaktiv sənədləşmə veb interfeysini birbaşa təmin edəcək.
---
Yeni başlamışıq, amma siz artıq işin məntiqini başa düşmüsünüz.
İndi aşağıdakı sətri dəyişdirməyə çalışın:
```Python
return {"item_name": item.name, "item_id": item_id}
```
...bundan:
```Python
... "item_name": item.name ...
```
...buna:
```Python
... "item_price": item.price ...
```
...və redaktorun məlumat tiplərini bildiyini və avtomatik tamaladığını görəcəksiniz:
Daha çox funksiyaya malik daha dolğun nümunə üçün Öyrədici - İstifadəçi Təlimatı səhifəsinə baxa bilərsiniz.
**Spoiler xəbərdarlığı**: Öyrədici - istifadəçi təlimatına bunlar daxildir:
* **Parametrlərin**, **başlıqlar**, çərəzlər, **forma sahələri** və **fayllar** olaraq müəyyən edilməsi.
* `maximum_length` və ya `regex` kimi **doğrulama məhdudiyyətlərinin** necə təyin ediləcəyi.
* Çox güclü və istifadəsi asan **Dependency Injection** sistemi.
* Təhlükəsizlik və autentifikasiya, **JWT tokenləri** ilə **OAuth2** dəstəyi və **HTTP Basic** autentifikasiyası.
* **çox dərin JSON modellərini** müəyyən etmək üçün daha irəli səviyyə (lakin eyni dərəcədə asan) üsullar (Pydantic sayəsində).
* Strawberry və digər kitabxanalar ilə **GraphQL** inteqrasiyası.
* Digər əlavə xüsusiyyətlər (Starlette sayəsində):
* **WebSockets**
* HTTPX və `pytest` sayəsində çox asan testlər
* **CORS**
* **Cookie Sessions**
* ...və daha çoxu.
## Performans
Müstəqil TechEmpower meyarları göstərir ki, Uvicorn üzərində işləyən **FastAPI** proqramları ən sürətli Python kitabxanalarından biridir, yalnız Starlette və Uvicorn-un özündən yavaşdır, ki FastAPI bunların üzərinə qurulmuş bir framework-dür. (*)
Ətraflı məlumat üçün bu bölməyə nəzər salın Müqayisələr.
## Məcburi Olmayan Tələblər
Pydantic tərəfindən istifadə olunanlar:
* email_validator - e-poçtun yoxlanılması üçün.
* pydantic-settings - parametrlərin idarə edilməsi üçün.
* pydantic-extra-types - Pydantic ilə istifadə edilə bilən əlavə tiplər üçün.
Starlette tərəfindən istifadə olunanlar:
* httpx - Əgər `TestClient` strukturundan istifadə edəcəksinizsə, tələb olunur.
* jinja2 - Standart şablon konfiqurasiyasından istifadə etmək istəyirsinizsə, tələb olunur.
* python-multipart - `request.form()` ilə forma "çevirmə" dəstəyindən istifadə etmək istəyirsinizsə, tələb olunur.
* itsdangerous - `SessionMiddleware` dəstəyi üçün tələb olunur.
* pyyaml - `SchemaGenerator` dəstəyi üçün tələb olunur (Çox güman ki, FastAPI istifadə edərkən buna ehtiyacınız olmayacaq).
* ujson - `UJSONResponse` istifadə etmək istəyirsinizsə, tələb olunur.
Həm FastAPI, həm də Starlette tərəfindən istifadə olunur:
* uvicorn - Yaratdığımız proqramı servis edəcək veb server kimi fəaliyyət göstərir.
* orjson - `ORJSONResponse` istifadə edəcəksinizsə tələb olunur.
Bütün bunları `pip install fastapi[all]` ilə quraşdıra bilərsiniz.
## Lisenziya
Bu layihə MIT lisenziyasının şərtlərinə əsasən lisenziyalaşdırılıb.