FastAPI, Python 3.8+'nın standart type hintlerine dayanan modern ve hızlı (yüksek performanslı) API'lar oluşturmak için kullanılabilecek web framework'ü.
FastAPI, Python <abbrtitle="Python 3.8 ve üzeri">3.8+</abbr>'nin standart <abbrtitle="Tip Belirteçleri: Type Hints">tip belirteçleri</abbr>ne dayalı, modern ve hızlı (yüksek performanslı) API'lar oluşturmak için kullanılabilecek web framework'tür.
Ana özellikleri:
Temel özellikleri şunlardır:
* **Hızlı**: çok yüksek performanslı, **NodeJS** ve **Go** ile eşdeğer seviyede performans sağlıyor, (Starlette ve Pydantic sayesinde.) [Python'un en hızlı frameworklerinden bir tanesi.](#performans).
* **Kodlaması hızlı**: Yeni özellikler geliştirmek neredeyse %200 - %300 daha hızlı. *
* **Daha az bug**: Geliştirici (insan) kaynaklı hatalar neredeyse %40 azaltıldı. *
* **Sezgileri güçlü**: Editor (otomatik-tamamlama) desteği harika. <abbrtitle="Otomatik tamamlama-IntelliSense">Otomatik tamamlama</abbr> her yerde. Debuglamak ile daha az zaman harcayacaksınız.
* **Kolay**: Öğrenmesi ve kullanması kolay olacak şekilde. Doküman okumak için harcayacağınız süre azaltıldı.
* **Kısa**: Kod tekrarını minimuma indirdik. Fonksiyon parametrelerinin tiplerini belirtmede farklı yollar sunarak karşılaşacağınız bug'ları azalttık.
* **Güçlü**: Otomatik dokümantasyon ile beraber, kullanıma hazır kod yaz.
* **Hızlı**: Çok yüksek performanslı, **NodeJS** ve **Go** ile eşit düzeyde (Starlette ve Pydantic sayesinde). [En hızlı Python framework'lerinden bir tanesidir](#performans).
* **Kodlaması Hızlı**: Geliştirme hızını yaklaşık %200 ile %300 aralığında arttırır. *
* **Daha az hata**: İnsan (geliştirici) kaynaklı hataları yaklaşık %40 azaltır. *
* **Sezgisel**: Muhteşem bir editör desteği. Her yerde <abbrtitle="Otomatik Tamamlama: auto-complete, autocompletion, IntelliSense">otomatik tamamlama</abbr>. Hata ayıklama ile daha az zaman harcayacaksınız.
* **Kolay**: Öğrenmesi ve kullanması kolay olacak şekilde tasarlandı. Doküman okuma ile daha az zaman harcayacaksınız.
* **Kısa**: Kod tekrarı minimize edildi. Her parametre tanımlamasında birden fazla özellik ve daha az hatayla karşılaşacaksınız.
* **Güçlü**: Otomatik ve etkileşimli dokümantasyon ile birlikte, kullanıma hazır kod elde edebilirsiniz.
* **Standard öncelikli**: API'lar için açık standartlara dayalı (ve tamamen uyumlu); <ahref="https://github.com/OAI/OpenAPI-Specification"class="external-link"target="_blank">OpenAPI</a> (eski adıyla Swagger) ve <ahref="https://json-schema.org/"class="external-link"target="_blank">JSON Schema</a>.
* **Standartlar belirli**: Tamamiyle API'ların açık standartlara bağlı ve (tam uyumlululuk içerisinde); <ahref="https://github.com/OAI/OpenAPI-Specification"class="external-link"target="_blank">OpenAPI</a> (eski adıyla Swagger) ve <ahref="http://json-schema.org/"class="external-link"target="_blank">JSON Schema</a>.
<small>* ilgili kanılar, dahili geliştirme ekibinin geliştirdikleri ürünlere yaptıkları testlere dayanmaktadır.</small>
<small>* Bahsi geçen rakamsal ifadeler tamamiyle, geliştirme takımının kendi sundukları ürünü geliştirirken yaptıkları testlere dayanmakta.</small>
"_[...] Bugünlerde **FastAPI**'ı çok fazla kullanıyorum [...] Aslına bakarsanız **Microsoft'taki Machine Learning servislerimizin** hepsinde kullanmayı düşünüyorum. FastAPI ile geliştirdiğimiz servislerin bazıları çoktan **Windows**'un ana ürünlerine ve **Office** ürünlerine entegre edilmeye başlandı bile._"
"_[...] Bugünlerde **FastAPI**'ı çok fazla kullanıyorum. [...] Aslında bunu ekibimin **Microsoft'taki Machine Learning servislerinin** tamamında kullanmayı planlıyorum. Bunlardan bazıları **Windows**'un ana ürünlerine ve **Office** ürünlerine entegre ediliyor._"
"_**FastAPI**'ı **tahminlerimiz**'i sorgulanabilir hale getirmek için **REST** mimarisı ile beraber server üzerinde kullanmaya başladık._"
"_**FastAPI**'ı **tahminlerimiz**'i sorgulanabilir hale getirecek bir **REST** sunucu oluşturmak için benimsedik/kullanmaya başladık._"
<divstyle="text-align: right; margin-right: 10%;">Piero Molino, Yaroslav Dudin, and Sai Sumanth Miryala - <strong>Uber</strong><ahref="https://eng.uber.com/ludwig-v0-2/"target="_blank"><small>(ref)</small></a></div>
---
"_**Netflix** **kriz yönetiminde** orkestrasyon yapabilmek için geliştirdiği yeni framework'ü **Dispatch**'in, açık kaynak versiyonunu paylaşmaktan gurur duyuyor. [**FastAPI** ile yapıldı.]_"
"_**Netflix**, **kriz yönetiminde** orkestrasyon yapabilmek için geliştirdiği yeni framework'ü **Dispatch**'in, açık kaynak sürümünü paylaşmaktan gurur duyuyor. [**FastAPI** ile yapıldı.]_"
"_Dürüst olmak gerekirse, geliştirdiğin şey bir çok açıdan çok sağlam ve parlak gözüküyor. Açıkcası benim **Hug**'ı tasarlarken yapmaya çalıştığım şey buydu - bunu birisinin başardığını görmek gerçekten çok ilham verici._"
"_Dürüst olmak gerekirse, inşa ettiğiniz şey gerçekten sağlam ve profesyonel görünüyor. Birçok açıdan **Hug**'ın olmasını istediğim şey tam da bu - böyle bir şeyi inşa eden birini görmek gerçekten ilham verici._"
"_Eğer REST API geliştirmek için **modern bir framework** öğrenme arayışında isen, **FastAPI**'a bir göz at [...] Hızlı, kullanımı ve öğrenmesi kolay. [...]_"
"_Eğer REST API geliştirmek için **modern bir framework** öğrenme arayışında isen, **FastAPI**'a bir göz at [...] Hızlı, kullanımı ve öğrenmesi kolay. [...]_"
"_**API** servislerimizi **FastAPI**'a taşıdık [...] Sizin de beğeneceğinizi düşünüyoruz. [...]_"
"_Biz **API** servislerimizi **FastAPI**'a geçirdik [...] Sizin de beğeneceğinizi düşünüyoruz. [...]_"
"_Python ile kullanıma hazır bir API oluşturmak isteyen herhangi biri için, **FastAPI**'ı şiddetle tavsiye ederim. **Harika tasarlanmış**, **kullanımı kolay** ve **yüksek ölçeklenebilir**, API odaklı geliştirme stratejimizin **ana bileşeni** haline geldi ve Virtual TAC Engineer gibi birçok otomasyon ve servisi yönetiyor._"
Eğer API yerine <abbrtitle="Command Line Interface">komut satırı uygulaması</abbr> geliştiriyor isen<ahref="https://typer.tiangolo.com/"class="external-link"target="_blank">**Typer**</a>'a bir göz at.
Eğer API yerine, terminalde kullanılmak üzere bir<abbrtitle="Komut Satırı: Command Line Interface">komut satırı uygulaması</abbr> geliştiriyorsanız<ahref="https://typer.tiangolo.com/"class="external-link"target="_blank">**Typer**</a>'a göz atabilirsiniz.
**Typer** kısaca FastAPI'ın küçük kız kardeşi. Komut satırı uygulamalarının **FastAPI'ı** olması hedeflendi. ⌨️ 🚀
**Typer** kısaca FastAPI'ın küçük kardeşi. Ve hedefi komut satırı uygulamalarının **FastAPI'ı** olmak. ⌨️ 🚀
## Gereksinimler
@ -122,7 +122,7 @@ FastAPI iki devin omuzları üstünde duruyor:
* Web tarafı için <ahref="https://www.starlette.io/"class="external-link"target="_blank">Starlette</a>.
* Data tarafı için <ahref="https://pydantic-docs.helpmanual.io/"class="external-link"target="_blank">Pydantic</a>.
## Yükleme
## Kurulum
<divclass="termy">
@ -134,7 +134,7 @@ $ pip install fastapi
</div>
Uygulamanı kullanılabilir hale getirmek için <ahref="http://www.uvicorn.org"class="external-link"target="_blank">Uvicorn</a> ya da <ahref="https://gitlab.com/pgjones/hypercorn"class="external-link"target="_blank">Hypercorn</a> gibi bir ASGI serverına ihtiyacın olacak.
Uygulamamızı kullanılabilir hale getirmek için <ahref="http://www.uvicorn.org"class="external-link"target="_blank">Uvicorn</a> ya da <ahref="https://gitlab.com/pgjones/hypercorn"class="external-link"target="_blank">Hypercorn</a> gibi bir ASGI sunucusuna ihtiyacımız olacak.
Eğer ne olduğunu bilmiyor isen _"Acelen mi var?"_ kısmını oku<ahref="https://fastapi.tiangolo.com/async/#in-a-hurry"target="_blank">`async` ve `await`</a>.
Eğer bu konu hakkında bilginiz yoksa<ahref="https://fastapi.tiangolo.com/tr/async/#in-a-hurry"target="_blank">`async` ve `await`</a> dokümantasyonundaki _"Aceleniz mi var?"_ kısmını kontrol edebilirsiniz.
`uvicorn main:app`komutunu şu şekilde açıklayabiliriz:
* `main`: dosya olan `main.py` (yani Python "modülü").
* `app`: ise `main.py` dosyasının içerisinde oluşturduğumuz `app = FastAPI()` 'a denk geliyor.
* `--reload`: ise kodda herhangi bir değişiklik yaptığımızda serverın yapılan değişiklerileri algılayıp, değişiklikleri siz herhangi bir şey yapmadan uygulamasını sağlıyor.
* `app`: ise `main.py` dosyasının içerisinde `app = FastAPI()` satırında oluşturduğumuz `FastAPI` nesnesi.
* `--reload`: kod değişikliklerinin ardından sunucuyu otomatik olarak yeniden başlatır. Bu parameteyi sadece geliştirme aşamasında kullanmalıyız.
</details>
### Dokümantasyonu kontrol et
### Şimdi de Kontrol Edelim
Browserını aç ve şu linke git<ahref="http://127.0.0.1:8000/items/5?q=somequery"class="external-link"target="_blank">http://127.0.0.1:8000/items/5?q=somequery</a>.
Tarayıcımızda şu bağlantıyı açalım<ahref="http://127.0.0.1:8000/items/5?q=somequery"class="external-link"target="_blank">http://127.0.0.1:8000/items/5?q=somequery</a>.
Bir JSON yanıtı göreceksin:
Aşağıdaki gibi bir JSON yanıtıyla karşılaşacağız:
```JSON
{"item_id": 5, "q": "somequery"}
```
Az önce oluşturduğun API:
Az önce oluşturduğumuz API:
* `/` ve `/items/{item_id}`adreslerine HTTP talebi alabilir hale geldi.
* İki _adresde_`GET`<em>operasyonlarını</em> (HTTP _metodları_ olarakta bilinen) yapabilir hale geldi.
* `/items/{item_id}`_adresi_ ayrıca bir `item_id`_adres parametresine_ sahip ve bu bir `int` olmak zorunda.
* `/items/{item_id}`_adresi_ opsiyonel bir `str`_sorgu paramtersine_ sahip bu da `q`.
* `/` ve `/items/{item_id}`<abbrtitle="Adres / Yol: Path ">_yollarına_</abbr> HTTP isteği alabilir.
* İki _yolda_`GET`<em>operasyonlarını</em> (HTTP _metodları_ olarak da bilinen) kabul ediyor.
* `/items/{item_id}`_yolu_`item_id` adında bir _yol parametresine_ sahip ve bu parametre `int` değer almak zorundadır.
* `/items/{item_id}`_yolu_`q` adında bir _yol parametresine_ sahip ve bu parametre opsiyonel olmakla birlikte, `str` değer almak zorundadır.
### İnteraktif API dokümantasyonu
### Etkileşimli API Dokümantasyonu
Şimdi <ahref="http://127.0.0.1:8000/docs"class="external-link"target="_blank">http://127.0.0.1:8000/docs</a>adresine git.
Şimdi <ahref="http://127.0.0.1:8000/docs"class="external-link"target="_blank">http://127.0.0.1:8000/docs</a>bağlantısını açalım.
Senin için otomatik oluşturulmuş(<ahref="https://github.com/swagger-api/swagger-ui"class="external-link"target="_blank">Swagger UI</a> tarafından sağlanan) interaktif bir API dokümanı göreceksin:
<ahref="https://github.com/swagger-api/swagger-ui"class="external-link"target="_blank">Swagger UI</a> tarafından sağlanan otomatik etkileşimli bir API dokümantasyonu göreceğiz:
Şimdi <ahref="http://127.0.0.1:8000/redoc"class="external-link"target="_blank">http://127.0.0.1:8000/redoc</a>adresine git.
Şimdi <ahref="http://127.0.0.1:8000/redoc"class="external-link"target="_blank">http://127.0.0.1:8000/redoc</a>bağlantısını açalım.
Senin için alternatif olarak (<ahref="https://github.com/Rebilly/ReDoc"class="external-link"target="_blank">ReDoc</a> tarafından sağlanan) bir API dokümantasyonu daha göreceksin:
<ahref="https://github.com/Rebilly/ReDoc"class="external-link"target="_blank">ReDoc</a> tarafından sağlanan otomatik dokümantasyonu göreceğiz:
* Şimdi "Execute" butonuna tıkla, kullanıcı arayüzü otomatik olarak API'ın ile bağlantı kurarak ona bu parametreleri gönderecek ve sonucu karşına getirecek.
* Şimdi "Execute" butonuna tıklayalım, kullanıcı arayüzü API'ımız ile bağlantı kurup parametreleri gönderecek ve sonucu ekranımıza getirecek:
Özetleyecek olursak, URL, sorgu veya request body'deki parametrelerini fonksiyon parametresi olarak kullanıyorsun. Bu parametrelerin veri tiplerini bir kere belirtmen yeterli.
Özetlemek gerekirse, parametrelerin, gövdenin, vb. veri tiplerini fonksiyon parametreleri olarak **bir kere** tanımlıyoruz.
Type-hinting işlemini Python dilindeki standart veri tipleri ile yapabilirsin
Bu işlemi standart modern Python tipleriyle yapıyoruz.
Yeni bir syntax'e alışmana gerek yok, metodlar ve classlar zaten spesifik kütüphanelere ait.
Yeni bir sözdizimi yapısını, bir kütüphane özel metod veya sınıfları öğrenmeye gerek yoktur.
Sadece standart **Python 3.8+**.
Hepsi sadece **Python 3.8+** standartlarına dayalıdır.
Örnek olarak, `int` tanımlamak için:
@ -339,64 +339,64 @@ Sadece standart **Python 3.8+**.
item_id: int
```
ya da daha kompleks `Item` tipi:
ya da daha kompleks herhangi bir python modelini tanımlayabiliriz, örneğin `Item` modeli için:
```Python
item: Item
```
...sadece kısa bir parametre tipi belirtmekle beraber, sahip olacakların:
...ve sadece kısa bir parametre tipi belirterek elde ettiklerimiz:
* Editör desteği dahil olmak üzere:
* Editör desteğiyle birlikte:
* Otomatik tamamlama.
* Tip sorguları.
* Datanın tipe uyumunun sorgulanması:
* Eğer data geçersiz ise, otomatik olarak hataları ayıklar.
* Çok derin JSON objelerinde bile veri tipi sorgusu yapar.
* Gelen verinin <abbrtitle="parsing, serializing, marshalling olarakta biliniyor">dönüşümünü</abbr> aşağıdaki veri tiplerini kullanarak gerçekleştirebiliyor.
* Tip kontrolü.
* Veri Doğrulama:
* Veri geçerli değilse, otomatik olarak açıklayıcı hatalar gösterir.
* Çok <abbrtitle="Derin / İç içe: Nested">derin</abbr> JSON nesnelerinde bile doğrulama yapar.
* Gelen verinin <abbrtitle="Dönüşüm: serialization, parsing, marshalling olarak da biliniyor">dönüşümünü</abbr> aşağıdaki veri tiplerini kullanarak gerçekleştirir:
* JSON.
* Path parametreleri.
* Query parametreleri.
* Cookies.
* Yol parametreleri.
* Sorgu parametreleri.
* Çerezler.
* Headers.
* Forms.
* Files.
* Giden verinin <abbrtitle="also known as: serialization, parsing, marshalling">dönüşümünü</abbr> aşağıdaki veri tiplerini kullanarak gerçekleştirebiliyor (JSON olarak):
* Giden verinin <abbrtitle="Dönüşüm: serialization, parsing, marshalling olarak da biliniyor">dönüşümünü</abbr> aşağıdaki veri tiplerini kullanarak gerçekleştirir (JSON olarak):
Daha fazla örnek ve özellik için <ahref="https://fastapi.tiangolo.com/tutorial/">Tutorial - User Guide</a> sayfasını git.
Daha fazal özellik içeren, daha eksiksiz bir örnek için <ahref="https://fastapi.tiangolo.com/tr/tutorial/">Öğretici - Kullanıcı Rehberi</a> sayfasını ziyaret edebilirsin.
* **Parameterlerini** nasıl **headers**, **cookies**, **form fields** ve **files** olarak deklare edebileceğini.
* `maximum_length` ya da `regex` gibi şeylerle nasıl **doğrulama** yapabileceğini.
* Çok güçlü ve kullanımı kolay **<abbrtitle="also known as components, resources, providers, services, injectables">Zorunluluk Entegrasyonu</abbr>** oluşturmayı.
* Güvenlik ve kimlik doğrulama, **JWT tokenleri**'yle beraber **OAuth2** desteği, ve **HTTP Basic** doğrulaması.
* İleri seviye fakat ona göre oldukça basit olan **derince oluşturulmuş JSON modelleri** (Pydantic sayesinde).
* **Parameterlerin**, **headers**, **çerezler**, **form alanları** ve **dosyalar** olarak tanımlanması.
* `maximum_length` ya da `regex` gibi **doğrulama kısıtlamalarının** nasıl yapılabileceği.
* Çok güçlü ve kullanımı kolay **<abbrtitle="Bağımlılık Enjeksiyonu: components, resources, providers, services, injectables olarak da biliniyor.">Bağımlılık Enjeksiyonu</abbr>** sistemi oluşturmayı.
* Güvenlik ve kimlik doğrulama, **JWT tokenleri** ile **OAuth2** desteği, ve **HTTP Basic** doğrulaması.
* İleri seviye fakat bir o kadarda basit olan **çok derin JSON modelleri** (Pydantic sayesinde).
* **GraphQL** entegrasyonu: <ahref="https://strawberry.rocks"class="external-link"target="_blank">Strawberry</a> ve diğer kütüphaneleri kullanarak.
* Diğer ekstra özellikler (Starlette sayesinde):
* **WebSockets**
* **GraphQL**
* **WebSocketler**
* HTTPX ve `pytest` sayesinde aşırı kolay testler.
* **CORS**
* **Cookie Sessions**
@ -437,33 +437,34 @@ Daha fazla örnek ve özellik için <a href="https://fastapi.tiangolo.com/tutori
## Performans
Bağımsız TechEmpower kıyaslamaları gösteriyor ki, Uvicorn'la beraber çalışan **FastAPI** uygulamaları <ahref="https://www.techempower.com/benchmarks/#section=test&runid=7464e520-0dc2-473d-bd34-dbdfd7e85911&hw=ph&test=query&l=zijzen-7"class="external-link"target="_blank">Python'un en hızlı frameworklerinden birisi</a>, sadece Starlette ve Uvicorn'dan daha yavaş ki FastAPI bunların üzerine kurulu.
Bağımsız TechEmpower kıyaslamaları gösteriyor ki, Uvicorn ile çalıştırılan **FastAPI** uygulamaları <ahref="https://www.techempower.com/benchmarks/#section=test&runid=7464e520-0dc2-473d-bd34-dbdfd7e85911&hw=ph&test=query&l=zijzen-7"class="external-link"target="_blank">en hızlı Python framework'lerinden birisi</a>, sadece Starlette ve Uvicorn'dan yavaş, ki FastAPI bunların üzerine kurulu bir kütüphanedir.
Daha fazla bilgi için, bu bölüme bir göz at <ahref="https://fastapi.tiangolo.com/benchmarks/"class="internal-link"target="_blank">Benchmarks</a>.
Daha fazla bilgi için, bu bölüme bir göz at <ahref="https://fastapi.tiangolo.com/tr/benchmarks/"class="internal-link"target="_blank">Kıyaslamalar</a>.
* <ahref="https://docs.pydantic.dev/latest/usage/pydantic_settings/"target="_blank"><code>pydantic-settings</code></a> - ayar yönetimi için.
* <ahref="https://docs.pydantic.dev/latest/usage/types/extra_types/extra_types/"target="_blank"><code>pydantic-extra-types</code></a> - Pydantic ile birlikte kullanılabilecek ek tipler için.
Starlette tarafında kullanılan:
* <ahref="https://www.python-httpx.org"target="_blank"><code>httpx</code></a> - Eğer `TestClient`kullanmak istiyorsan gerekli.
* <ahref="http://jinja.pocoo.org"target="_blank"><code>jinja2</code></a> - Eğer kendine ait template konfigürasyonu oluşturmak istiyorsan gerekli
* <ahref="https://andrew-d.github.io/python-multipart/"target="_blank"><code>python-multipart</code></a> - Form kullanmak istiyorsan gerekli<abbrtitle="HTTP bağlantısından gelen stringi Python objesine çevirmek için">("dönüşümü")</abbr>.
* <ahref="https://www.python-httpx.org"target="_blank"><code>httpx</code></a> - Eğer `TestClient`yapısını kullanacaksanız gereklidir.
* <ahref="https://jinja.palletsprojects.com"target="_blank"><code>jinja2</code></a> - Eğer varsayılan template konfigürasyonunu kullanacaksanız gereklidir.
* <ahref="https://andrew-d.github.io/python-multipart/"target="_blank"><code>python-multipart</code></a> - Eğer `request.form()` ile form<abbrtitle="HTTP isteği ile gelen string veriyi Python nesnesine çevirme.">dönüşümü</abbr> desteğini kullanacaksanız gereklidir.
* <ahref="https://pythonhosted.org/itsdangerous/"target="_blank"><code>itsdangerous</code></a> - `SessionMiddleware` desteği için gerekli.
* <ahref="https://pyyaml.org/wiki/PyYAMLDocumentation"target="_blank"><code>pyyaml</code></a> - `SchemaGenerator` desteği için gerekli (Muhtemelen FastAPI kullanırken ihtiyacınız olmaz).
* <ahref="https://graphene-python.org/"target="_blank"><code>graphene</code></a> - `GraphQLApp` desteği için gerekli.
Hasan Sezer Taşan
1 year ago
GitHub